Nu het perfecte klimaat voor wijn langzaam onze kant op schuift, krijgen wij de kans om het wijn-wiel opnieuw uit te vinden. En dit moet ook. Conventionele wijnboeren planten hun stokken in monoculturen die gevoelig zijn voor plagen en ziekten, met als gevolg dat zij tien tot twintig keer per jaar bestrijdingsmiddelen moeten spuiten om hiervoor te compenseren. Kunnen wij Hollanders een regeneratieve wijncultuur starten waar de bodem en biodiversiteit niet worden uitgeput maar juist versterkt?
Een vruchtbaar paradijs
Eise en Rubie denken van wel! Niet gehinderd door enige voorkennis begonnen deze wijnboeren drie jaar geleden onder de rook van Beverwijk een wijngaard genaamd Wijntuin Ronja. Hun ambities zijn groot. Ze willen niet alleen smaakvolle wijn produceren, maar ook de ruim drie hectare zwaar gedegradeerde landbouwgrond omtoveren tot een vruchtbaar paradijs voor vele vormen van leven. Dit is niet alleen een fysieke transformatie (van akkerbouw naar wijnbouw) maar ook een mentale! We hebben het beeld dat druiven groeien in een gortdroge wijngaard op bacterie-dominante landbouwgrond. Maar oorspronkelijk komen druiven uit bosachtige omgeving en dus uit een schimmel dominant ‘voedselbos’. Dit laatste willen Rubie en Eise nabootsen.
250 wijnboeren!
Een hele opgave, maar ze staan er niet alleen voor. Bij Wijntuin Ronja kan iedereen wijnboer worden door tien druivenstokken te pachten, die later worden omgetoverd tot je eigen huiswijn. Elke wijnboer committeert zich aan vijf halve dagen per jaar noeste arbeid in de keiharde klei van Beverwijk. Ruim 250 wijnboeren leren zo samen over bodem, biodiversiteit, wijn verbouwen en natuurlijk wijn proeven!
Subsidieslurpers
Over slurpen gesproken: dit jaar ontving Wijntuin Ronja samen met drie partners – Hemelse Natuur, Stichting In Goede Aarde en de Keuterboeren – een subsidie van de Provincie Noord-Holland om de regeneratieve wijntuin naar een hoger plan te tillen. De volgende ambities stonden hierin centraal:
- Het verbeteren van de waterhuishouding (druiven kunnen niet goed tegen natte voeten)
- Ondergrondse en bovengrondse biodiversiteit verbeteren (om een gezonder ecosysteem en nieuwe verdienmodellen te creëren) en meten
- Leren en experimenteren als uitgangspunt!
Ontwerp van Hemelse Natuur
Hemelse Natuur hielp mee om de ideeën verder door te ontwikkelen en te vatten in een ontwerp dat de komende jaren in samenwerking met de partners gerealiseerd gaat worden.
Met de uitvoering van dit ontwerp komt de wijntuin in vele opzichten meer tot leven! Met eigengemaakte compost aangevuld met mineralen wordt het bodemleven verbeterd. Windhagen geven niet alleen de wijnranken rust, maar bieden ook rustplaatsen voor fazant, patrijs, egels en andere diertjes. Alles in de windhaag is eetbaar, dan wel voor mensen, dan wel voor dieren.
En waar water nu soms de vijand is, wordt het in de toekomst een vriend. Met wadi’s en poelen worden buffers aangelegd waar al het aanwezige leven van kan profiteren. Niet alleen de kikkertjes zwemmen hier dadelijk rond, maar ook de kids en de wijnboeren zelf.
‘s Werelds eerste drankenbos?
Hoewel de ambitie is om de wijntuin voor 80 % vol te planten met wijnstokken, gaan Rubie en Eise op de rest van het land versterkende gewassen voor de druiven, én gewassen die tot andere (alcoholische) versnaperingen kunnen worden omgezet aanplanten. Zo kunnen de wijnboeren oogstmomenten en risico’s spreiden, de biodiversiteit versterken, maar vooral weer heel veel experimenteren en leren! En niet onbelangrijk: af en toe ook iets anders drinken dan wijn.